Анатацыя
Мусял Б.
Савецкія партызаны ў 1941—1944 гг. Міфы і рэчаіснасць / Богдан Мусял; пераклад з нямецкай мовы Уладзіміра Папковіча, нав. рэд. Уладзімір Калаткоў. — Смаленск: Інбелкульт, 2018. — 592 с. ISBN 978-5-00076-041-3
У гэтай працы на прыкладзе Беларусі шырока даследуецца гісторыя савецкага партызанскага руху ў час Другой сусветнай вайны. Робіцца гэта на аснове крыніц з беларускіх, расійскіх, нямецкіх, а таксама часткова польскіх і літоўскіх архіваў, якія да гэтага часу не былі ўведзеныя ў шырокі навуковы ўжытак. У кнізе храналагічна рэканструюецца развіццё савецкага партызанскага руху ў Беларусі ад яго пачатку летам 1941 г. да роспуску летам 1944 г., а таксама аналізуюцца яго сацыяльна-гістарычныя ды этнічныя аспекты. Акрамя пытанняў, на якіх традыцыйна акцэнтуюць увагу беларускія даследчыкі, аўтар кнігі не абыходзіць увагай і тыя праблемы, якія традыцыйна лічацца на постсавецкай прасторы «нязручнымі». Выданне прызначана для ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй Другой сусветнай вайны.
ЗМЕСТ
Уводзіны……………………………………………………………………………………….8
1. Стан даследавання……………………………………………………………………….9
2. Крыніцы і метадалагічныя праблемы…………………………………………14
3. Будова кнігі ……………………………………………………………………………….17
4. Гістарычныя перадумовы ў Беларусі………………………………………….19
5. Асноўныя рысы нямецкай акупацыі ў Беларусі ў 1941—1944 гг. ..29
6. Савецкая падрыхтоўка да партызанскай вайны
ў 1920-я і 1930-я гг…………………………………………………………………….35
I. 1941 год: цяжкі пачатак…………………………………………………………40
1. Крах савецкага Заходняга фронту ў Беларусі летам 1941 г. ……….. 40
2. Насельніцтва Беларусі: непрыняцце савецкага рэжыму…………….. 45
3. Абвяшчэнне партызанскай вайны………………………………………………50
4. Аператыўна-вучэбны цэнтр………………………………………………………..54
5. Камуністычная партыя ………………………………………………………………58
6. НКУС/НКДБ і партызанскі рух у 1941 г……………………………………..59
7. Знішчальныя батальёны…………………………………………………………….65
8. Чырвоная Армія і партызанскі рух……………………………………………..68
9. Байцы і камандзіры, якія адбіліся
ад сваіх часцей, і партызанскі рух у 1941 г. ……………………………….71
10. Лёс партызанскіх фармаванняў у 1941 г. ………………………………….78
11. Прычыны няўдач савецкага партызанскага руху ў 1941 г…………83
II. Вясна 1942 г.: паваротны пункт
партызанскага руху ў Беларусі ……………………………………………….99
1. Палкоўнік Уладзімір Нічыпаровіч і 208-ы партызанскі
атрад імя Сталіна…………………………………………………………………….101
2. Спантаннасць і дынаміка ў развіцці партызанскага
руху ў 1942 г. …………………………………………………………………………..143
3. Ваеннапалонныя і чырвонаармейцы, якія адбіліся
ад сваіх часцей: касцяк партызанскага руху ў Беларусі ……………148
4. Адмысловы выпадак: партызанскі рух у раёне Віцебска
і «Суражскія вароты»……………………………………………………………….153
5. Тактыка і вынікі барацьбы немцаў з партызанамі летам
і восенню 1942 г. ……………………………………………………………………..175
III. Цэнтральны штаб партызанскага руху (ЦШПР)
(май 1942 г. — студзень 1944 г.) ………………………………………………180
1. ЦШПР і рэгіянальныя партызанскія штабы ў 1942 г. ………………184
2. Стан партызанскага руху летам 1942 г. ……………………………………187
3. Інтэнсіфікацыя партызанскага руху
і яго падпарадкаванне Камуністычнай партыі ………………………… 193
4. Партызанскія школы ……………………………………………………………….197
5. Дыверсіі на чыгуначных лініях і дарогах
як галоўная задача партызанаў ……………………………………………….198
6. Радыёсувязь: «Няма сувязі — няма кіраўніцтва»………………………203
7. Сталін і партызанскі рух…………………………………………………………..207
8. Роспуск Цэнтральнага штаба ў сакавіку 1943 г.
і яго аднаўленне ў красавіку 1943 г. …………………………………………213
IV. 1943 год: кульмінацыйны пункт
партызанскага руху…………………………………………………………………218
1. Арганізацыйная структура і становішча …………………………………..218
2. Тэрытарыяльнае размеркаванне партызанаў у Беларусі…………..220
3. Партызанскія зоны…………………………………………………………………..224
4. Ваенная эфектыўнасць партызанаў у 1943 г. ……………………………235
5. Бягомльска-Лепельская зона і аперацыя «Котбус» ……………………242
6. Партызаны ў Налібоцкай пушчы і аперацыя «Герман»…………….258
V. «Рэйкавая вайна» ў 1943—1944 гг……………………………………….273
1. План і рэальнасць першага і другога этапаў
«Рэйкавай вайны» (1943 г.) ……………………………………………………..277
2. План і рэальнасць трэцяга этапу «Рэйкавай вайны»
(чэрвень 1944 г.)………………………………………………………………………282
VI. Партызанская барацьба: разведка, контрразведка,
баявыя аперацыі, дысцыпліна, забеспячэнне і страты..287
1. Ваенная разведка для Чырвонай Арміі……………………………………..287
2. Асобыя аддзелы і контрразведка ………………………………………………293
3. Нямецкая «разведка бандаў» і шпіёнаманія сярод партызанаў….297
4. Асобыя аддзелы ў барацьбе за дысцыпліну……………………………….310
5. Спецыяльныя баявыя заданні і аперацыі …………………………………313
6. Галоўныя ворагі ў барацьбе: «здраднікі Айчыны»
і «антысавецкія элементы»………………………………………………………317
7. Барацьба супраць мясцовага «самакіравання»
і нямецкага адміністрацыйнага і сельскагаспадарчага апарату..325
8. Разлажэнне мясцовай паліцыі і «мясцовых» злучэнняў …………….329
9. Забеспячэнне зброяй, амуніцыяй і выбухоўкай …………………………337
10. «Мама! Партызаны ідуць!» — канфіскацыя прадуктаў
харчавання і вопраткі………………………………………………………………348
11. Страты партызанаў ………………………………………………………………..355
12. Страты немцаў у барацьбе з партызанамі……………………………….361
13. Прыпіскі ў справаздачнасці ……………………………………………………363
VII. Партызанскі рух у Беларусі ў 1944 г………………………………371
1. Палескае партызанскае злучэнне і часткі Мінскага
і Пінскага партызанскіх злучэнняў ………………………………………….374
2. Разгром Полацка-Ушацкай зоны: аперацыя «Веснавое свята» ….377
3. Ліквідацыя Бягомльска-Лепельскай зоны: аперацыя «Баклан» ..380
4. Летняе наступленне Чырвонай Арміі ў Беларусі
і савецкія партызаны ………………………………………………………………387
5. Савецкія партызаны пасля прыходу Чырвонай Арміі……………….389
VIII. Да сацыяльнай гісторыі савецкага
партызанскага руху ў Беларусі ……………………………………………..395
1. Асабовы склад ………………………………………………………………………….395
2. Этнічны і сацыяльны склад………………………………………………………398
3. Прымусовыя мабілізацыі………………………………………………………….400
4. Жанчыны ў партызанскім руху ………………………………………………..408
5. Цяжкасці партызанскіх будняў…………………………………………………419
6. Унутраныя канфлікты і сваркі………………………………………………….427
7. Разведвальна-дыверсійныя групы НКУС ці ГРУ і партызаны ….432
8. «І піць будзем, і гуляць будзем — вайна ўсё спіша!»
Алкагалізм і напады на насельніцтва ………………………………………435
9. Разбурэнні з боку партызанаў…………………………………………………..443
IX. Насельніцтва ў партызанскай барацьбе:
беларусы, яўрэі, палякі …………………………………………………………..454
1. Паміж франтоў: беларускае насельніцтва
ў партызанскай вайне ……………………………………………………………..455
2. Яўрэі і партызаны…………………………………………………………………….466
3. Палякі і савецкі партызанскі рух: варожасць
і ўзброеныя канфлікты…………………………………………………………….500
Заканчэнне………………………………………………………………………………..536
Спіс скарачэнняў, якія сустракаюцца ў тэксце …………………..542
Спіс выкарыстаных крыніц і літаратуры……………………………543
Геаграфічны паказальнік ………………………………………………………555
Іменны паказальнік…………………………………………………………………566
